
รีเทนเนอร์โลหะใส่ทานข้าวได้
All metal retainers
รีเทนเนอร์โลหะใส่ทานข้าวได้
(All metal retainers) เป็นรูปแบบหนึ่งของรีเทนเนอร์แบบถอดได้ ผลิตจากโลหะ เช่น เหล็กกล้าไร้สนิมหรือไทเทเนียม รีเทนเนอร์ชนิดนี้มีลักษณะคล้ายกับเหล็กดัดฟันแบบติดแน่น แต่สามารถถอดออกได้

ข้อดีของรีเทนเนอร์โลหะใส่ทานข้าวได้ All metal retainers
-
น้ำหนักเบาบางใส่สบาย แนบไปกับส่วนของตัวฟัน และเพดานปาก สามารถใส่แล้วพูดได้ชัดเจน
-
สามารถใส่รับประทานอาหารได้
-
แข็งแรง ทำให้แตกหักเสียหายยาก ลดโอกาสการทำรีเทนเนอร์หาย
-
สามารถเลือกใส่แบบแบร็คเก็ตเชนได้ เพื่อความสวยงาม แต่ความแข็งแรงยังคงเดิม
รีเทนเนอร์โลหะใส่ทานข้าวได้ เหมาะสำหรับไว้ใช้คงสภาพฟันหลังจากจัดฟันเสร็จ ซึ่งมีสวยงาม แข็งแรงทนทาน ไม่แตกหักง่าย เหมาะกับผู้ที่ต้องการความสะดวกสบายในการใส่เคี้ยวอาหาร ต้องการพูดชัดขณะสวมใส่ เนื่องจากน้ำหนักเบา และแนบไปกับตัวฟัน ไม่เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการใส่เป็นแฟชั่น หรือผู้ที่ไม่เคยจัดฟันมาก่อน หรือมีปัญหาการเคี้ยวอาหาร
วิธีการใส่รีเทนเนอร์โลหะใส่ทานข้าวได้
-
ล้างมือให้สะอาด
-
ในฟันบน ให้หงายตัวรีเทนเนอร์ขึ้น จับบริเวณขอบด้านนอกสองข้าง ค่อยๆวางให้ตรงตำแหน่งกับฟัน ถ้าเป็นฟันล่างให้คว่ำลง
-
กดรีเทนเนอร์เบาๆ ให้เข้าที่
-
เช็คความแนบสนิทของรีเทนเนอร์กับตัวฟันทั้งหมด
-
ห้ามใส่โดยใช้ฟันกัดรีเทนเนอร์ให้เข้าที่
วิธีการถอดรีเทนเนอร์โลหะใส่ทานข้าวได้
-
ล้างมือ
-
ใช้นิ้วสองข้างจับบริเวณขอบรีเทนเนอร์ด้านในที่ติดกับกระพุ้งแก้ม
-
ดึงรีเทนเนอร์ ขึ้น เบาๆ ทั้งสองข้างพร้อมกัน
วิธีการทำความสะอาดรีเทนเนอร์โลหะใส่ทานข้าวได้
-
ใช้แปรงสีฟันชุบยาสีฟัน หรือน้ำสบู่ขัดให้ทั่วทุกซอกทุกมุมของรีเทนเนอร์ และล้างน้ำสะอาดก่อนสวมใส่
-
วิธีเสริม ใช้เม็ดฟู่ทำความสะอาดรีเทนเนอร์ตามท้องตลาด แช่ทำความสะอาดส่วนคอดส่วนเว้าของรีเทนเนอร์ได้ดี
สารเคมีที่ควรหลีกเลี่ยงในการใช้ทำความสะอาดรีเทนเนอร์
-
น้ำร้อน เนื่องจากความร้อนอาจทำให้รีเทนเนอร์เสียรูปทรงหรือเสียหายได้
-
น้ำยาบ้วนปาก เนื่องจากอาจมีฤทธิ์กัดกร่อน และมีโอกาสทำให้รีเทนเนอร์ติดสี
-
แอลกอฮอล์ เนื่องจากอาจมีฤทธิ์กัดกร่อนรีเทนเนอร์ได้
รีเทนเนอร์โลหะมีข้อควรระวังบางประการที่ควรทราบ
-
อาจทำให้เจ็บปากหรือระคายเคือง เนื่องจากลวดโลหะของรีเทนเนอร์อาจไปเสียดสีกับเหงือกหรือกระพุ้งแก้ม ในช่วงแรกของการใส่รีเทนเนอร์อาจมีอาการเจ็บปากหรือระคายเคืองได้ แต่อาการเหล่านี้จะค่อย ๆ ดีขึ้นเมื่อร่างกายปรับตัวได้
-
อาจหลุดหรือแตกหักได้ หากรีเทนเนอร์หลุดหรือแตกหัก ควรรีบไปพบทันตแพทย์เพื่อทำการแก้ไขหรือทำใหม่ทันที เนื่องจากหากปล่อยให้รีเทนเนอร์หลุดหรือแตกหักเป็นเวลานาน อาจทำให้ฟันเคลื่อนตัวกลับไปยังตำแหน่งเดิมได้
รีเทนเนอร์ลวด/ใส retainers
เป็นอุปกรณ์หรือเครื่องมือถอดได้ที่ช่วยรักษาสภาพฟันให้คงอยู่ในตำแหน่งเดิม ไม่ให้ฟันเคลื่อนตัวไปจากตำแหน่งที่ได้จัดฟันมาแล้ว ซึ่งการใส่รีเทนเนอร์หลังจัดฟันเสร็จมีความสำคัญมาก เพราะฟันจะยังคงมีแรงดันที่จะเคลื่อนตัวกลับไปอยู่ในตำแหน่งเดิมได้อยู่เสมอ ระยะเวลาในการใส่รีเทนเนอร์จะขึ้นอยู่กับคำแนะนำของทันตแพทย์

รีเทนเนอร์ลวด (Wraparound retainer)
เป็นรีเทนเนอร์ที่มีลักษณะเป็นแผ่นอะคริลิกที่ยึดติดกับฟันด้วยลวดดัด รีเทนเนอร์ชนิดนี้ได้รับความนิยมมากที่สุด เนื่องจากมีความแข็งแรง ทนทาน และสามารถปรับแต่งตามแนวฟันได้ดี
การทำรีเทนเนอร์ลวด (Wraparound retainer) สามารถทำได้โดยทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โดยขั้นตอนในการทำมีดังนี้
-
ทันตแพทย์จะทำการพิมพ์ฟันด้วยวัสดุพิมพ์ปากอัลจิเนต (Alginate) เพื่อนำแบบพิมพ์ไปสร้างแบบจำลองฟัน
-
ทันตแพทย์จะออกแบบรีเทนเนอร์ลวดโดยยึดตามแบบจำลองฟัน
-
รีเทนเนอร์ลวดจะถูกผลิตขึ้นจากวัสดุอะคริลิกและลวดโลหะ โดยใช้เวลาประมาณ 3-5 วัน
-
ทันตแพทย์จะนัดคนไข้มารับรีเทนเนอร์ลวดและสอนวิธีการใส่และถอดรีเทนเนอร์
รีเทนเนอร์ใส (Clear retainer)
รีเทนเนอร์แบบใส สามารถคงสภาพฟันได้ทั้งแนวราบและแนวดิ่ง ลักษณะเป็นแผ่นใสบาง มีความแนบกับตัวฟัน สวยงาม ทำให้มองไม่เห็นเวลายิ้มหรือพูด

-
ทันตแพทย์จะทำการพิมพ์ฟันด้วยวัสดุพิมพ์ปากอัลจิเนต (Alginate)
-
รีเทนเนอร์ใสจะถูกผลิตขึ้นจากวัสดุพลาสติกใส โดยมีความแนบไปกับตัวโมเดลที่พิมพ์ฟัน โดยใช้เวลาประมาณ 3 วัน
-
ทันตแพทย์จะนัดคนไข้มารับรีเทนเนอร์ใสและสอนวิธีการใส่และถอดรีเทนเนอร์
การทำรีเทนเนอร์ใส (Clear retainer) สามารถทำได้โดยทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โดยขั้นตอนในการทำมีดังนี้
-
ควรทำความสะอาดรีเทนเนอร์ทุกวัน ด้วยแปรงสีฟันขนนุ่ม
-
ทำความสะอาดเสริมด้วยการแช่เม็ดฟู่ที่ทำความสะอาดรีเทนเนอร์
-
ควรล้างรีเทนเนอร์ด้วยน้ำสะอาดหลังจากแปรงฟัน
-
ควรเก็บรีเทนเนอร์ไว้ในกล่องหรือถุงซิปล็อกที่สะอาดและแห้ง
วิธีดูแลรักษารีเทนเนอร์ลวด/ใส
-
ควรใส่รีเทนเนอร์ให้ครบตามระยะเวลาที่ทันตแพทย์แนะนำ
-
ควรถอดรีเทนเนอร์ออกทุกครั้งก่อนแปรงฟันและรับประทานอาหาร
-
ควรแปรงฟันและทำความสะอาดรีเทนเนอร์ให้สะอาดอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง
-
ควรหลีกเลี่ยงการเคี้ยวอาหารแข็ง ๆ หรือเหนียว ๆ ขณะใส่รีเทนเนอร์
-
หากรีเทนเนอร์หลุดหรือหัก ควรรีบไปพบทันตแพทย์ทันที
หากปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด รีเทนเนอร์จะช่วยให้ฟันเรียงตัวสวยและคงสภาพยาวนาน
การใส่รีเทนเนอร์อย่างถูกต้องและดูแลรักษาอย่างเหมาะสมจะช่วยให้ฟันคงสภาพเรียงตัวสวยได้นานขึ้น การดูแลรักษารีเทนเนอร์มีดังนี้

จัดฟันแบบติดแน่น
(Fixed orthodontics)
เป็นรูปแบบการจัดฟันที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในปัจจุบัน โดยใช้เครื่องมือจัดฟันยึดติดกับฟันถาวร เครื่องมือจัดฟันที่ใช้ ได้แก่
-
แบร็คเก็ต (Bracket) เป็นอุปกรณ์ยึดเครื่องมือจัดฟันกับฟัน แบร็คเก็ตมีหลายแบบ ขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้ทำและวิธีการยึดติดกับฟัน
-
ลวดจัดฟัน (Wire) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ดึงฟันให้เคลื่อนตัวไปในตำแหน่งที่ต้องการ ลวดจัดฟันมีหลายขนาดและวัสดุที่ใช้ทำ
-
ยางจัดฟัน (O-ring) เป็นตัวยึดลวดจัดฟันกับแบร็คเก็ต ยางจัดฟันมีหลายสีสันให้เลือก
การจัดฟันแบบติดแน่นใช้เวลาประมาณ 2-3 ปี ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของการเรียงตัวของฟัน โดยทั่วไป คนไข้จะต้องพบทันตแพทย์จัดฟันทุกเดือน เพื่อตรวจดูความคืบหน้าและปรับแต่งเครื่องมือจัดฟันตามความจำเป็น
-
มีประสิทธิภาพในการเคลื่อนฟัน การจัดฟันแบบติดแน่นสามารถเคลื่อนฟันได้ในทุกทิศทาง ทำให้สามารถแก้ไขปัญหาฟันได้อย่างครอบคลุม ไม่ว่าจะเป็นฟันเก ฟันซ้อน ฟันห่าง ฟันยื่น ฟันล้ม ฟันสบคร่อม ฟันสบลึก
-
ใช้เวลาไม่นาน การจัดฟันแบบติดแน่นใช้เวลาประมาณ 2-3 ปี ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของปัญหาฟัน
-
ค่าใช้จ่ายไม่สูง การจัดฟันแบบติดแน่นมีค่าใช้จ่ายไม่สูงมากเมื่อเทียบกับการจัดฟันแบบอื่น ๆ
ข้อดีของการจัดฟันแบบติดแน่น

-
แปรงฟันให้สะอาดอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง
-
ใช้ไหมขัดฟันวันละ 1 ครั้ง
-
ใช้น้ำยาบ้วนปากที่ปราศจากแอลกอฮอล์
-
หลีกเลี่ยงการกัดอาหารแข็งๆ
-
ถอดยางจัดฟันออกก่อนรับประทานอาหาร
-
ทำความสะอาดเครื่องมือจัดฟันเป็นประจำ
การดูแลรักษาฟันระหว่างจัดฟันแบบติดแน่น
ประเภทของแบร็คเก็ต
แบร็คเก็ตที่ใช้จัดฟันแบบติดแน่นมีหลายประเภท ขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้ทำและวิธีการยึดติดกับฟัน
-
แบร็คเก็ตแบบโลหะ (Metal brackets) เป็นแบร็คเก็ตที่ได้รับความนิยมมากที่สุด ผลิตจากวัสดุโลหะ เช่น สเตนเลส ไทเทเนียม หรือทองคำ
-
แบร็คเก็ตแบบเซรามิก (Ceramic brackets) เป็นแบร็คเก็ตที่มีลักษณะคล้ายกับฟันธรรมชาติ ผลิตจากวัสดุเซรามิก
-
แบร็คเก็ตแบบลวดใส (Lingual braces) เป็นแบร็คเก็ตที่ยึดติดกับด้านในของฟัน มองไม่เห็นจากด้านนอก
ประเภทของลวดจัดฟัน
ลวดจัดฟันที่ใช้จัดฟันแบบติดแน่นมีหลายประเภท ขึ้นอยู่กับขนาดและวัสดุที่ใช้ทำ
-
ลวดจัดฟันแบบโลหะ (Metal wires) เป็นลวดจัดฟันที่ได้รับความนิยมมากที่สุด ผลิตจากวัสดุโลหะ เช่น สเตนเลส หรือไทเทเนียม
-
ลวดจัดฟันแบบใส (Clear wires) เป็นลวดจัดฟันที่มีลักษณะคล้ายกับฟันธรรมชาติ ผลิตจากวัสดุใส
-
ลวดจัดฟันแบบไฮบริด (Hybrid wires) เป็นลวดจัดฟันที่ผสมผสานระหว่างวัสดุโลหะและวัสดุใส
ประเภทของยางจัดฟัน
ยางจัดฟันที่ใช้จัดฟันแบบติดแน่นมีหลายสีสันให้เลือก ขึ้นอยู่กับความชอบส่วนบุคคล
-
ยางจัดฟันแบบสีสัน (Colored o-rings) เป็นยางจัดฟันที่มีสีสันให้เลือกหลากหลาย เช่น สีแดง สีน้ำเงิน สีชมพู เป็นต้น
-
ยางจัดฟันแบบใส (Clear o-rings) เป็นยางจัดฟันที่มีลักษณะคล้ายกับฟันธรรมชาติ
ระยะเวลาในการจัดฟันแบบติดแน่นขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของการเรียงตัวของฟัน โดยทั่วไป คนไข้จะต้องพบทันตแพทย์จัดฟันทุกเดือน เพื่อตรวจดูความคืบหน้าและปรับแต่งเครื่องมือจัดฟันตามความจำเป็น
Review เคสจัดฟันแบบติดแน่น

จัดฟันแบบใส Clear aligners
จัดฟันแบบใส (Clear aligners) เป็นรูปแบบการจัดฟันแบบถอดได้ โดยใช้เครื่องมือจัดฟันที่ทำจากวัสดุใส ประกอบด้วยแผ่นพลาสติกใสหลายแผ่นที่ออกแบบมาเพื่อเคลื่อนฟันทีละน้อยตามแผนการรักษาที่กำหนดโดยทันตแพทย์จัดฟัน
ระบบการทำงานของ clear aligner อาศัยหลักการของแรงดัน (Force) ที่จะค่อยๆ เคลื่อนฟันให้เข้าสู่ตำแหน่งที่ต้องการ แรงดันนี้เกิดจากแผ่นพลาสติกใสที่แนบสนิทกับฟัน โดยแผ่นพลาสติกใสแต่ละแผ่นจะออกแบบมาให้มีความโค้งเว้าแตกต่างกัน เพื่อรองรับการเคลื่อนตัวของฟันในแต่ละตำแหน่ง
เมื่อคนไข้ใส่แผ่นพลาสติกใส แรงดันจากแผ่นพลาสติกใสจะค่อยๆ กระทำต่อฟัน ส่งผลให้ฟันเริ่มเคลื่อนตัวไปยังตำแหน่งที่ต้องการ กระบวนการเคลื่อนตัวของฟันนี้จะเป็นไปอย่างช้าๆ และค่อยเป็นค่อยไป เพื่อให้ฟันเคลื่อนตัวได้อย่างเหมาะสมและไม่เป็นอันตรายต่อเหงือกและฟัน
การจัดฟันแบบใสใช้เวลาประมาณ 1 เดือน - 1 ปี ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของการเรียงตัวของฟัน โดยทั่วไป คนไข้จะต้องพบทันตแพทย์จัดฟันทุก 4-6 สัปดาห์ เพื่อเปลี่ยนแผ่นพลาสติกใสชุดใหม่
อุปกรณ์การจัดฟันใส Clear aligner
ประกอบด้วยแผ่นพลาสติกใสหลายแผ่นที่ออกแบบมาเพื่อเคลื่อนฟันทีละน้อยตามแผนการรักษาที่กำหนดโดยทันตแพทย์จัดฟัน
แผ่นพลาสติกใสแต่ละแผ่นจะมีความโค้งเว้าแตกต่างกัน เพื่อรองรับการเคลื่อนตัวของฟันในแต่ละตำแหน่ง
อุปกรณ์การจัดฟันใส Clear aligner ประกอบด้วยส่วนประกอบหลักดังนี้
-
แผ่นพลาสติกใส (Aligner) เป็นอุปกรณ์หลักของการจัดฟันแบบใส ทำจากวัสดุพลาสติกใส มีลักษณะโปร่งแสง แนบสนิทกับฟัน ออกแบบมาให้มีความโค้งเว้าแตกต่างกัน เพื่อรองรับการเคลื่อนตัวของฟันในแต่ละตำแหน่ง
-
ตัวยึดแผ่นพลาสติกใส (Attachment) เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยยึดแผ่นพลาสติกใสให้ติดกับฟัน ทำจากวัสดุโลหะหรือเซรามิก ติดบนฟันด้วยกาว
-
สปริงหรือยาง (Spring or elastic) เป็นอุปกรณ์เสริมที่อาจใช้ร่วมกับแผ่นพลาสติกใส เพื่อช่วยเคลื่อนฟันในบางตำแหน่ง
ขั้นตอนการจัดฟันใส Clear aligner โดยทั่วไปมีดังนี้
-
พบทันตแพทย์จัดฟันเพื่อปรึกษาและวางแผนการรักษา ทันตแพทย์จัดฟันจะทำการพิมพ์ปากเพื่อทำแบบจำลองฟันและถ่ายภาพฟัน ข้อมูลเหล่านี้จะถูกนำไปใช้ออกแบบแผ่นพลาสติกใส
-
ทันตแพทย์จัดฟันจะสั่งผลิตแผ่นพลาสติกใสตามแผนการรักษาที่กำหนด
-
คนไข้เริ่มใส่แผ่นพลาสติกใส โดยใส่แผ่นพลาสติกใสชุดแรกเป็นเวลา 22 ชั่วโมงต่อวัน ยกเว้นเวลารับประทานอาหารและแปรงฟัน
-
คนไข้จะต้องพบทันตแพทย์จัดฟันทุก 4-6 สัปดาห์ เพื่อเปลี่ยนแผ่นพลาสติกใสชุดใหม่ ในแต่ละครั้งที่เปลี่ยนแผ่นพลาสติกใส ทันตแพทย์จัดฟันจะตรวจสอบความคืบหน้าของการรักษาและปรับเปลี่ยนแผนการรักษาตามความจำเป็น
-
การรักษาจะสิ้นสุดลงเมื่อฟันเรียงตัวได้ตามแผนการรักษา